انواع علائم خفیف تا شدید پسوریازیس و درمان آن
پسوریازیس سر، یک بیماری شایع پوستی است که باعث می شود لکه های قرمز و اغلب خارش دار روی پوست سر ظاهر شود. این عارضه می تواند با یک یا چند لکه ایجاد شود یا در برخی موارد کل پوست سر را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین می تواند به جلو، پشت گردن یا پشت و داخل گوش گسترش یابد.
پسوریازیس پوست سر از افراد دیگر به شما سرایت نمی کند. مانند سایر انواع بیماری ها، علت آن هنوز ناشناخته است. پزشکان بر این باورند که این بیماری ناشی از مشکل در سیستم ایمنی است که در آن سلول های پوست سریعتر از حد معمول رشد می کنند و باعث ایجاد لکه هایی در پوست سر می شوند.
اگر این بیماری در خانواده شما وجود داشته باشد، شانس خوبی برای شما وجود دارد. حدود نیمی از ۷.۵ میلیون آمریکایی مبتلا به پسوریازیس (که می تواند هر قسمت از پوست را تحت تاثیر قرار دهد) دارای علائم پوست سر هستند. گاهی اوقات پوست سر تنها مشکل این بیماری است، اگرچه این شایع نیست.
پسوریازیس پوست سر خفیف است و اغلب مورد توجه قرار نمی گیرد. اگرچه گاهی اوقات می تواند قوی باشد، اما برای مدت طولانی روی پوست باقی می ماند. علاوه بر این، این بیماری می تواند ناشی از ضایعات ضخیم و شنی باشد.
خارش شدید می تواند بر خواب و زندگی روزمره بیمار تأثیر بگذارد. به خاطر داشته باشید که خاراندن بیش از حد ناحیه آسیب دیده می تواند منجر به عفونت پوست و ریزش مو شود.
درمان پسوریازیس سر
اگر پوسته پوسته شدن خفیف، تنها نشانه مشکل شماست، ممکن است به تنهایی و بدون انجام کار خاصی بهبود یابد. هر چند گاهی اوقات ممکن است به درمان نیاز پیدا کنید. پروسه تحت کنترل در آوردن شوره شدید، ممکن است چند ماه و یا بیشتر طول بکشد.
به خاطر داشته باشید که پس از بهبودی، می‌توانید با شامپوها و مرطوب‌کننده‌های مخصوص از شعله‌ور شدن مجدد آن جلوگیری کنید.
درمان قطعی برای پسوریازیس سر وجود ندارد اما طی چند مرحله می‌توانید آن را مدیریت کنید.
درمان شما به عوامل زیر بستگی دارد :
- شدت بیماری
- واکنش‌های قبلی به درمان
- اینکه آیا در ناحیه دیگری از بدن‌تان نیز پسوریازیس دارید یا خیر
- حجم موها
درمان پسوریازیس سر را از کجا شروع کنیم؟
رایج‌ترین راه برای درمان موارد خفیف، داروهایی است که باید آن‌ها را روی پوست سرتان استفاده کنید. اگر بیماری‌تان شدیدتر است و یا در ناحیه دیگری از بدن‌تان نیز دچار پسوریازیس هستید، باید از دارویی استفاده کنید که کل بدن‌تان را درمان کند. همچنین می‌توانید از داروهای خوراکی یا تزریقی استفاده کنید.
۱) جدا کردن پوسته سر
یکی از اولین اقداماتی که باید انجام شود، نرم کردن و جدا کردن پوسته‌هاست. این اقدام باعث می‌شود داروها کار خود را راحت‌تر انجام دهند.
از محصولات بدون نسخه برای نرم کردن پوسته‌ها و ریزش آسان‌تر آن‌ها استفاده کنید. به دنبال محصولاتی باشید که حاوی اسید سالیسیلیک، اسید لاکتیک، اوره، پیریتیون زینک یا سلنیوم سولفید باشند.
به آرامی پوسته‌ها را با یک شانه دندانه‌ریز یا برس غیر فلزی، سست کنید. برای این منظور:
- ابتدا پوست سر خود را با استفاده از یک شامپو یا صابون حاوی سالیسیلیک اسید شستشو دهید تا پوسته‌ها جدا شوند.
- برای پوست سرتان از کرم‌های غلیظ استفاده کنید. این کار را هنگامی که پوست سرتان هنوز نم‌دار است انجام دهید تا رطوبت موجود را حفظ کند.
۲) استفاده از دارو
دارو را پزشک تجویز می‌کند. نحوه مصرف آن را نیز می‌توانید از خود پزشک‌تان یا از دکتر داروساز بپرسید. اما به طور کلی لازم است موارد زیر را رعایت کنید:
- گلوله‌های پنبه‌ای را به وازلین آغشته کنید و آن‌ها را داخل گوش‌هایتان قرار دهید تا داروهایی که برای درمان پوست سرتان استفاده می‌کنید وارد گوش‌هایتان نشوند. اگر در حال درمان پسوریازیس مجرای گوش هستید نباید از گلوله‌های پنبه‌ای استفاده کنید.
- از داروها به مقدار کم استفاده کنید. آن‌ها ممکن است باعث تحریک پوست‌تان شوند؛ همچنین این داروها می‌توانند ساقه‌های مو را ضعیف و منجر به ریزش موقت مو شوند.
- برای استفاده از روغن و یا لوسیون، موی خود را به چند دسته تقسیم کنید و دارو را روی پوست سرتان بچکانید.
- کرم یا پماد را روی پوست سرتان بمالید. بهتر است این کار را با دستکش بهداشتی انجام دهید.
- پوشاندن پوست سر با کلاه حمام برای یک مدت کوتاه، باعث می‌شود بعضی داروها بهتر عمل کنند. البته لازم است این موضوع را پزشک‌تان تجویز کند.
درمان پسوریازیس سر، نوع خفیف
ممکن است پزشک موارد زیر را به شما پیشنهاد کند:
- محصولات کول‌تار (قطران ذغال سنگ) بدون نسخه پزشک نیز در قالب شامپو ، کرم، ژل، پماد و صابون در دسترس شماست. این محصولات می‌توانند به کم کردن رشد پوست، کاهش التهابات، خارش و پوسته پوسته شدن کمک کنند. برای استفاده از شامپو، آن را روی پوست سرتان ماساژ داده و اجازه دهید قبل از آبکشی، به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه روی سرتان بماند. همچنین می‌توانید از دیگر محصولات قطران زغال سنگ در طول شب استفاده کنید. ایجاد لکه رنگی و بو از اصلی‌ترین اشکالات این محصولات است. بعد از آبکشی، استفاده از نرم کننده‌های غیردارویی، می‌تواند بوی نامطبوع شامپو را رفع کند.
- اسید سالیسیلیک نوعی ماده لایه‌بردار است که به صورت شامپو و صابون‌های بدون نسخه و یا با تجویز پزشک در دسترس شماست. این محصولات می‌توانند پوسته‌ها را نرم و جدا شدن آن‌ها را آسان‌تر کنند.
- شامپو‌های دارویی حاوی قطران زغال سنگ و بدون قطران زغال سنگ در انواع مختلفی در دسترس هستند. شما می‌توانید از این محصولات برای پلاک‌های پوست سرتان به صورت روزانه استفاده کنید. برای استفاده از این محصولات، حتماً دستورالعمل‌های روی محصول یا توصیه‌شده توسط دکتر داروساز را دنبال کنید.
- تزریقات درون ضایعه‌ای استروئید، می‌تواند التهابات را کاهش دهد. پزشک برای تزریق دارو به پلاک‌های پوست سرتان، از یک سوزن کوچک استفاده می‌کند. معمولاً این تزریقات در مطب انجام می‌شوند.
ممکن است استفاده از این ترکیبات برای کودکان مجاز نباشد. در صورتی که فرزند شما مبتلا به پسوریازیس پوست سر شده است، حتماً پیش از هرگونه اقدام درمانی، او را نزد پزشک متخصص پوست ببرید.
درمان پسوریازیس متوسط تا شدید پوست سر
محصولات تجویزی برای پسوریازیس سر ممکن است حاوی غلظت‌های بالاتری از اسید سالیسیلیک، قطران زغال سنگ یا هر دوی آن‌ها و همچنین سایر داروهای مورد تأیید باشند. پزشک شما ممکن است استروئیدها و انواع لوسیون، محلول، اسپری یا فوم را برای درمان پسوریازیس متوسط تا شدید پوست سر تجویز کند. برخی از درمان‌های موضعی مستقیماً روی پوست سر اعمال و سپس با شامپو شسته می‌شوند. از جمله:
- آنترالین؛ یک داروی تجویزی قدیمی
- کلسیپوترین؛ مشتق قوی ویتامین D
- کلسیپوترین و بتامتازون دی پروپیونات؛ مشتق ویتامین D همراه با یک استروئید قوی
- تازاروتن؛ مشتقی از ویتامین A
دستورالعمل‌های پزشک را برای تمام داروها دنبال کنید. توجه کنید که درمان ممکن است ۸ هفته یا بیشتر طول بکشد. هنگامی که پسوریازیس شما برطرف شد، می‌توانید با استفاده منظم از شامپویی که حاوی قطران زغال سنگ یا سایر داروها است، از عود آن جلوگیری کنید.
درمان‌های سیستمیک و نور فرابنفش (UV)
اگر در جای دیگری از بدن تان دارای پسوریازیس متوسط تا شدید هستید، ممکن است این داروها به شما کمک کنند:
- متوترکسات؛ که سرعت آنزیم درگیر در رشد سریع سلول‌های پوست را کاهش می‌دهد.
- رتینوئید‌های خوراکی؛ که به کنترل رشد سلول‌ها کمک می‌کنند.
- سیکلوسپورین؛ که با کاهش عملکرد سیستم ایمنی، به کاهش التهابات پسوریازیس کمک می‌کند.
- داروهای بیولوژیک؛ که بخش‌های خاصی از سیستم ایمنی (که در پسوریازیس فعالیت بیش از حد دارند) را مورد هدف قرار می‌دهد.
پیش از آغاز مصرف، با پزشک درباره عوارض جانبی احتمالی این داروها صحبت کنید.
- گزینه دیگر درمان این بیماری استفاده از نورفرابنفش (UV) است. مو می‌تواند از رسیدن نور به پوست سر جلوگیری کند، بنابراین اگر موی پرپشت و ضخیمی دارید تقسیم بندی موها به صورت افقی به شما کمک می‌کند. انواعی از ابزارهای دستی مانند شانه‌های فرابنفش مستقیماً نور را به پوست سر شما می‌رسانند. البته تابش فرابنفش خطرات جدی برای سلامتی دارد. یکی از جدی‌ترینِ این خطرات، سرطان پوست است. پس خودسرانه و بدون دستورالعمل پزشک متخصص پوست، از این روش استفاده نکنید.
درمان پسوریازیس سر، نوع شدید
اگر دچار پسوریازیس متوسط تا شدید پوست سر هستید، ممکن است پزشک برایتان داورهای خوراکی و یا تزریقی تجویز کند.
این داروها عبارتند از:
- کورتیکواستروئیدها
- سیکلوسپورین
- متوترکسات
- آسیترتین که مشتقی قوی از ویتامین A است
از آن جایی که این داروها می‌توانند باعث بروز عوارض جانبی جدی مانند آسیب به کبد شوند، آن‌ها را فقط و فقط تحت نظارت دقیق پزشک مصرف کنید. در نظر داشته باشید که مشتقات خوراکی ویتامین‌ها، متفاوت و قوی‌تر از مکمل‌های ویتامین بدون نسخه هستند. مکمل‌های ویتامین‌های A و D معمولی کمک چندانی به درمان این بیماری نمی‌کنند.
سازمان غذا و داروی آمریکا در سال‌های اخیر، رده‌ای دارویی به نام داروهای بیولوژیک را تایید کرده است. این داروها که از طریق تزریق وریدی تجویز می‌شوند، ممکن است باعث جلوگیری از تولید بیش از حد سلول‌ها توسط پوست شوند.
طبق نظر متخصصان آکادمی پوست آمریکا ۷ داروی بیولوژیک زیر می‌توانند به درمان شما کمک کنند، به شرطی که دقیقاً طبق تجویز پزشک مصرف شوند:
- آدالیموماب (Adalimumab)
- اتانرسپت (Etanercept)
- گوسلکوماب (Guselkumab)
- اینفلیکسیماب (Infliximab)
- ایکسکیزوماب (Ixekizumab)
- سکوکینوماب (Secukinumab)
- یوستکینوماب (Ustekinumab)
اقداماتی جهت بهبود خارش ناشی از پسوریازیس پوست سر
برای بهبود خارش سر ناشی از پسوریازیس می‌توانید از روش های زیر استفاده کنید:
- بعد از شست‌وشوی سر، از نرم‌کننده استفاده کنید.
- استفاده از ابزار حرارتی حالت دهنده مو (مانند سشوار و یا اتوی مو) را محدود یا ترجیحاً متوقف کنید.
- از حوله مرطوب، کمپرس سرد و یا آب سرد بر روی نقاط دچار خارش استفاده کنید.
- از شامپو‌های قطران زغال سنگ (بدون نسخه) و یا کرم‌های حاوی منتول و فنول استفاده کنید.
- همچنین می‌توانید با پزشک‌تان درباره مصرف قرص‌های آنتی هیستامین بدون نسخه مشورت کنید.
در صورت عفونت چه اقدامی لازم است؟
در صورت عفونت پسوریازیس پوست سر، ممکن است با عوارضی همچون پوسته‌پوسته شدن، قرمزی، حس حرارت و حساسیت به لمس و گاهی ورم گره‌های لنفاوی مواجه شوید. عموماً پزشک برای حل این مشکل داروهای آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.
زندگی با پسوریازیس سر
متاسفانه هنوز روشی قطعی برای درمان پسوریازیس وجود ندارد؛ اما بسیاری از درمان‌ها می‌توانند به کنترل شدت علائم و جلوگیری از شعله‌ور شدن بیماری کمک کرده و از بازگشت آن پیش‌گیری کنند. کسانی که برنامه‌های درمان خود را دنبال می‌کنند به ندرت دچار پسوریازیس شدید پوست سر (برای مدت طولانی) می‌شوند.
کلام پایانی
ابتلا به پسوریازیس پوست می تواند آزاردهنده و دشوار باشد. درمان معمولاً در کمک به کنترل بیماری و کاهش علائم مؤثر است. شروع درمان در اسرع وقت پس از شروع علائم می تواند از پیشرفت بیشتر بیماری جلوگیری کند.
پسوریازیس به طرق مختلف روی پوست سر افراد تاثیر می گذارد. در برخی افراد، این بیماری گهگاهی شعله ور می شود، در حالی که در برخی دیگر، علائم ثابت و دائمی است. علاوه بر یافتن درمان، شناسایی و اجتناب از محرک‌های پسوریازیس می‌تواند به مدیریت بیماری کمک کند.
