ویتامینها، راز جوانی پوست
پوست ما نقش مهمی در زیبایی دارد و البته جوانسازی پوست یکی از دغدغه های اکثر ماست. نقش برخی مولفه ها را در این موضوع نمی توان انکار کرد. بر اساس نتایج تحقیقات در این زمینه، ویتامین ها، کاروتنوئیدها، توکوفرول ها، فلاونوئیدها و عصاره های مختلف گیاهی دارای خواص آنتی اکسیدانی قوی هستند، از این رو در محصولات جوانسازی پوست کاربرد فراوانی دارند. این مصارف موضعی و خوراکی بوده و هدف افزایش جوانی و شادابی پوست است. در این مقاله به بررسی اثرات ویتامین ها بر پیری یا جوانی پوست می پردازیم.
آیا ویتامینها حقیقتاً در حفظ جوانی پوست موثرند؟
جوان نگه داشتن پوست به خصوص بعد از رسیدن به میانسالی دغدغه بسیاری از ماست. در این سن این سوال پیش می آید که تغذیه چه تاثیری در بازسازی پوست دارد؟
دانشمندان سال هاست که این سوال را بررسی می کنند. آنها تأثیر مواد مختلف بر روی پوست، ویژگی های پیری آن را مطالعه کردند. برخی از مواد از جمله ویتامین ها به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی می توانند تاثیر مثبتی بر پوست داشته باشند.
ویتامین ها و سایر مواد و تأثیر آنها بر روی پوست جوان مطمئناً به حل مشکلات مربوط به روند پیری در این زمینه کمک می کند.
تاثیر رژیم غذایی بر جوانی پوست
مسئله تاثیر احتمالی غذا بر پیری پوست و پیشگیری از آن سوالی قدیمی است که سال هاست پزشکان و محققان به بررسی آن می پردازند و البته اقدامات جدی برای روشن شدن آن انجام داده اند. امروزه به لطف این تحقیقات می دانیم که مواد مغذی به ویژه ویتامین ها می توانند تاثیر بسزایی در جوان سازی پوست داشته باشند.
البته این تاثیر فقط به ویتامین ها محدود نمی شود، مواد دیگری نیز این خاصیت را دارند، مثلا عصاره های گیاهی.
جوانی پوست چگونه دستخوش تغییر میشود؟
زیبایی از وضعیت درونی بدن ما ناشی می شود. رابطه وضعیت پوست و تغذیه یا به عبارتی تاثیر تغذیه بر حفظ شادابی و جوانی پوست نه تنها موضوع مورد علاقه محققان است، بلکه موضوعی جذاب برای بسیاری از افراد در جوامع مختلف است. . پیری پوست از دیدگاه بالینی و بیولوژیکی از دو فرآیند مستقل تشکیل شده است.
یکی از این فرآیندها، ژنتیک پیری پوست است که سن تقویمی فرد را منعکس میکند و همانطور که روی تمام اعضای داخلی بدن تأثیر میگذارد، روی پوست تأثیر میگذارد.
دومین فرآیند پیری پوست در اثر عوامل خارجی است. این فرآیند به تدریج در نتیجه قرار گرفتن در معرض عوامل خارجی و محیطی مانند قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید و اشعه ماوراء بنفش، استعمال دخانیات، زندگی در شهرهای آلوده، کمبود خواب و تغذیه نامناسب رخ می دهد. سبب از دست دادن بازسازی و جوانی پوست می شود.
با پیری پوست چه باید کرد؟
البته پیشگیری بهترین و موثرترین راه برای مقابله با اثرات پیری خارجی پوست است. بهترین راهبرد پیشگیری در برابر اثرات مضر رادیکال های آزاد پیروی از یک سبک زندگی سالم (محدودیت در مصرف کالری، مراقبت های بدنی و فعالیت های ورزشی)، کاهش استرس و پیروی از یک رژیم غذایی متعادل با غذاهای غنی از آنتی اکسیدان است.
همچنین استفاده از محصولات ویژه جوان کننده پوست می تواند روند پیری پوست شما را به تاخیر بیندازد.
کدام ترکیبات موجود در رژیم غذایی میتوانند به حفظ جوانی پوست ما کمک کنند؟
آنتی اکسیدان هایی که مورد تحقیق و آزمایش قرار گرفته اند، همگی می توانند در بهبود سلامت و زیبایی پوست تاثیر داشته باشند. این آنتی اکسیدان ها شامل کاروتنوئیدها، توکوفرول ها و فلاونوئیدها، ویتامین ها (A، C، D و E)، اسیدهای چرب ضروری امگا ۳، برخی پروتئین ها و لاکتوباسیل ها هستند. لاکتوباسیل ها باکتری های مفیدی هستند که به طور طبیعی در دستگاه گوارش و مجاری ادراری انسان یافت می شوند و می توانند به عنوان پروبیوتیک مصرف شوند.
بیایید با هم در مورد پنج ویتامین مهم برای پوست بخوانیم.
۱) ویتامین C (ال-آسکوربیک اسید)
ویتامین C محلول در آب، حساس به نور و مهمترین آنتی اکسیدان آبدوست است. ویتامین C به طور طبیعی در بدن انسان تولید نمی شود، بنابراین دریافت ویتامین C کافی برای یک رژیم غذایی سالم ضروری است.
منابع طبیعی غنی از ویتامین C
بسیاری از میوهها و سبزیجات تازه غنی از ویتامین C هستند. مانند:
- میوه گل رز (رز هیپ)
- میوههای خانواده مرکبات
- انگور فرنگی سیاه (خارتوت)
- گواوا (Guava)
- فلفل تند
- جعفری
ضرورت مصرف ویتامین C برای جوانی پوست
ویتامین C را می توان به صورت خوراکی و موضعی برای بهره مندی از فواید آن استفاده کرد.
کلاژن ساختاری پیوسته دارد و ویتامین C جزء مفیدی در حفظ این ساختار است. علاوه بر این، این ویتامین در تولید کلسترول و استفاده از آهن نقش دارد و استفاده از سلنیوم را در فعالیت سلولی تسهیل می کند. سلنیوم به بدن شما کمک می کند تا پروتئین های خاصی به نام آنزیم های آنتی اکسیدان تولید کند. این آنزیم ها در جلوگیری از آسیب سلولی و پیری سلول نقش دارند.
تاثیر کمبود ویتامین C روی پوست
اختلال در سنتز کلاژن یکی از شایع ترین علائم پوستی ناشی از کمبود ویتامین C در انسان است. بزرگ شدن و ضخیم شدن فولیکول های مو (کراتوز) عمدتاً در قسمت بالای بازوها اتفاق می افتد و در برخی افراد به صورت چین و چروک، چین و چروک و موهای زبر ظاهر می شود. این مشکل یکی از علائم کمبود ویتامین C است همچنین فولیکول های موی افراد مبتلا به این بیماری به مرور زمان خونریزی می کند.
علاوه بر این، کمبود ویتامین C می تواند باعث قرمزی، لکه های قرمز، خونریزی در بدن، ترک خوردن آسان پوست و طولانی شدن روند بهبود زخم شود.
ویتامین C موضعی برای جوانی پوست
اسید اسکوربیک به طور انحصاری در انواع محصولات زیبایی و سلامتی مانند سرم های ویتامین C استفاده می شود به عنوان مثال از این ویتامین برای فرمولاسیون محصولاتی با خاصیت سفید کنندگی پوست استفاده می شود. مانند ضد پیری و محافظت در برابر آفتاب.
ایده کلی محصولات محافظت کننده در برابر اشعه های مضر خورشید این است که محافظت “غیرفعال” را با فیلترهای UV و محافظت “فعال” را با آنتی اکسیدان ها ترکیب می کنند.
ویتامین C موضعی چگونه عمل میکند؟
محصولات آرایشی و بهداشتی (غذایی و مکمل های غذایی که به صورت خوراکی برای بهبود وضعیت پوست، مو و ناخن استفاده می شوند) حاوی اسید ال اسکوربیک است که به عنوان یک پاک کننده رادیکال های آزاد عمل می کند و ویتامین E اکسید شده که به غشای سلولی متصل می شود.
از این نظر، یک مطالعه طولانی مدت بر روی انسان، اثرات تجویز خوراکی ترکیبی از اسید اسکوربیک و D-alpha-tocopherol (ویتامین E) را بر آسیب به لایه بیرونی پوست ناشی از اشعه UVB بررسی کرد. با توجه به نتایج بهدستآمده از این مطالعه، درمان به خوبی قابل تحمل است و میتوان از آن برای جلوگیری از اثرات خطرناک اشعه ماوراء بنفش و سرطان پوست استفاده کرد.
مقاله دیگری در این زمینه یک مداخله ۸ هفته ای را تشریح کرد که در آن درمان آنتی اکسیدانی موضعی با تجویز سیستمیک (وارد کردن ماده مورد نظر به جریان خون از طریق خوراکی یا تزریقی) مقایسه شد. بر اساس نتایج این مطالعه، هر دو روش درمانی موضعی و سیستمیک، اثر محافظتی خوبی در برابر اشعه های مضر خورشید که یکی از دشمنان اصلی جوانسازی پوست است، نشان می دهد.
۲) ویتامین E (توکوفرولها)
خانواده ویتامین E (کمپلکس E) محلول در چربی است و شامل گروهی از ۸ ترکیب به نام توکوفرول است. توکوفرول مانند ویتامین C یک آنتی اکسیدان قوی و غیر آنزیمی است که رادیکال های آزاد اکسیژن (یکی از مخرب ترین رادیکال های آزاد) را از بین می برد.
همافزایی ویتامین E و ویتامین C
ویتامین C و ویتامین E هم افزایی هستند. هنگامی که اشعه ماوراء بنفش برای اکسید کردن اجزای سلولی فعال می شود، یک واکنش زنجیره ای مخرب در سلول ها آغاز می شود. نتیجه همکاری ویتامین های E و C یکی از عوامل مهم محافظت از بدن در برابر این واکنش های مخرب است.
مصرف ترکیبی از ویتامینهای C و E به همراه سایر ضدآفتابها به میزان قابل توجهی سطح محافظت را در مقایسه با مکملهای فردی افزایش میدهد.
منابع ویتامین E
مقادیر بالایی از توکوفرول در خوراکیهای زیر وجود دارد:
- برخی از انواع گوشت
- سبزیجات
- روغن آفتابگردان
- روغن جوانه گندم
- دانهها
- ذرت
- سویا
- روغن گلرنگ
خوردن محصولات طبیعی حاوی ویتامین E می تواند به جلوگیری از تغییرات کلاژن و سایر واکنش های مضری که باعث آسیب سلولی و پیری پوست می شود کمک کند.
فواید ویتامین E موضعی برای جوانی پوست
بسیاری از مطالعات نشان میدهند که استفاده موضعی از ویتامین E باعث کاهش منافذ، التهاب سلولهای پوست، آسیبهای پوستی ناشی از قرار گرفتن طولانیمدت در معرض UVB و سرطان پوست ناشی از تشعشعات نور میشود (فتوکارسینوژنز).
۳) کاروتنوئیدها (ویتامین A، بتاکاروتن، آستاگزانتین، رتینول)
کاروتنوئیدها مشتقات ویتامین A هستند. کاروتنوئیدها شامل بتاکاروتن، آستاگزانتین، لیکوپن و رتینول هستند که همگی آنتی اکسیدان های بسیار موثری هستند و طبق تحقیقات، خاصیت محافظت از نور دارند.
می توان گفت که پوست انسان سرشار از لیکوپن و بتاکاروتن است. این احتمالاً به دلیل عملکرد ویژه کاروتنوئیدهای هیدروکربنی در محافظت از پوست در برابر نور خورشید است.
بتاکاروتن، برجسته ترین عضو خانواده کاروتنوئیدها، یک رنگدانه طبیعی است که در رژیم غذایی انسان یافت می شود. هیچ تفاوتی بین بتاکاروتن طبیعی و بتاکاروتن مصنوعی تولید شده در صنعت وجود ندارد. علاوه بر این، بتاکاروتن می تواند به عنوان یک پاک کننده رادیکال های چربی عمل کند. بتاکاروتن در اندام های مختلف از جمله پوست متابولیزه می شود که نقش مهمی را برای این آنتی اکسیدان در سلامت پوست نشان می دهد.
منابع طبیعی بتاکاروتن
میوهها و سبزیجات با رنگهای زرد و نارنجی و سبز، عموماً حاوی بتاکاروتن هستند، مانند:
- سیبزمینی شیرین
- انبه
- هویج
- طالبی
- بروکلی
- اسفناج
- کدو تنبل
- میوه پاپایا
- گوجه فرنگی
به طور کلی هرقدر میوه یا سبزی، پررنگتر باشد، میزان بتاکاروتن آن بیشتر است.
بتاکاروتن و خاصیت محافظتکنندگی پوست
بتاکاروتن یک عامل محافظتی در برابر نور مضر خورشید در بدن است و تاثیر آن در جلوگیری از قرمزی ناشی از اشعه ماوراء بنفش در مطالعات مختلف نشان داده شده است.
یک مطالعه انسانی در این زمینه نشان داد که ۱۲ هفته مصرف خوراکی بتاکاروتن می تواند قرمزی ناشی از اشعه ماوراء بنفش را کاهش دهد. اثرات مشابهی در داوطلبانی که از رژیم غذایی غنی از لیکوپن تغذیه شده بودند مشاهده شد.
آستاگزانتین (ASTAXANTHIN)
آستاگزانتین در ریزجلبک ها، رز هیپ، مخمر، ماهی قزل آلا، میگو، خرچنگ و صدف ها یافت می شود. این ترکیب می تواند به حفظ جوانی پوست و اثر محافظتی مهم آن در برابر اشعه های خورشیدی کمک کند.
لیکوپن (LYCOPEN)
لیکوپن یک کاروتن و کاروتنوئید قرمز روشن است که در گوجه فرنگی و سایر میوه ها و سبزیجات قرمز رنگ (به جز توت فرنگی و گیلاس) مانند هویج قرمز، هندوانه و پاپایا یافت می شود. اگرچه لیکوپن یک کاروتن شیمیایی است، اما فعالیت و خواص ویتامین A را ندارد.
بتاکاروتن و لیکوپن کاروتنوئیدهای اصلی در خون و سلول های انسان هستند و در حفظ سلامت پوست موثر هستند. اگرچه این مواد را نمی توان با کرم های ضد آفتاب مقایسه کرد، اما شواهد نشان می دهد که با افزایش محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش، از پوست در برابر آفتاب سوختگی محافظت می کنند.
رتینول
اگرچه رتینول برای بدن انسان ضروری است، اما بدن نمی تواند آن را به تنهایی بسازد. رتینول برای رشد، تمایز، بقا و بازسازی برخی بافت های بدن مهم است. دو گیرنده رتینوئیدی در پوست انسان وجود دارد که از رتینول و اسید رتینوئیک ساخته شده اند و در نتیجه سلول های پوست را تحت تاثیر قرار می دهند.
منابع تامین رتینول مورد نیاز بدن
با خوردن یک رژیم غذایی متعادل، می توانید رتینول مورد نیاز بدن را تامین کنید. رتینول در جگر، شیر، زرده تخم مرغ، پنیر و ماهی های چرب یافت می شود. ویتامین A طبیعی و مصنوعی (رتینول) عملکردهای بیولوژیکی مشابهی دارند. محصولات مختلف رتینول هم برای استفاده آرایشی (موضعی) و هم دارویی (محلی و سیستمیک) در بازار موجود است.
فواید رتینول برای جوانی پوست
رتینول خاصیت ارتجاعی پوست را بهبود می بخشد، بازسازی سلول های پوست را تحریک می کند (بازسازی سطح سلولی) و سنتز کلاژن را تحریک می کند. حتی پس از استفاده موضعی، رتینول به راحتی جذب پوست می شود. استفاده زودهنگام از رتینوئیدها از تخریب کلاژن ناشی از اشعه ماوراء بنفش جلوگیری می کند.
اگرچه نتایج مطالعات تاکنون نشان نداده است که مشتقات شبکیه یا رتینول خوراکی به عنوان یک درمان ضد پیری موثر هستند، اما کارشناسان همچنان توصیه می کنند که رتینول را با مصرف میوه ها و سبزیجات در رژیم غذایی خود دریافت کنید. این واقعیت که این اثر هنوز تأیید نشده است دلیلی بر رد آن نیست. با این حال، مصرف منظم میوه ها و سبزیجات اثرات ضد پیری قابل توجهی دارد.
۴) ویتامین D
ویتامین D عملکردهای بسیار مهمی در بدن انسان دارد. برای مثال وجود این ویتامین برای ساخت بسیاری از هورمون ها ضروری است. بدن انسان می تواند خود ویتامین را از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید بسازد.
پوست به دلیل اشعه UV-B منبع ویتامین D3 است. مقادیر کمی ویتامین D2 و D3 از غذاهای حیوانی (مانند ماهی چرب یا زرده تخم مرغ)، شیر و برخی محصولات مانند غلات صبحانه به دست می آید. سایر غذاها و مارگارین می توانند مکمل ویتامین D باشند.
سمیت ویتامین D
ویتامین D اضافی در چربی بدن ذخیره می شود و از بدن دفع نمی شود، بنابراین می تواند سمی باشد. این سمیت با علائمی مانند تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، ضعف، کاهش وزن و یبوست ظاهر می شود. مسمومیت بالقوه ناشی از خوردن غذاهای سرشار از ویتامین D مشکوک است زیرا مسمومیت ویتامین D اغلب به دلیل مصرف بیش از حد مکمل های ویتامین D ایجاد می شود.
اهمیت ویتامین D در بدن
پوست یکی از مهم ترین بافت ها برای تامین ویتامین D بدن انسان است. این ویتامین برای بسیاری از انواع عملکردهای فیزیولوژیکی مستقل در بدن مهم است.
ویتامین D علاوه بر نقشی که در حفظ یک وضعیت درون سلولی پایدار از کلسیم و سلامت و یکپارچگی استخوان دارد، برای بسیاری از عملکردهای فیزیولوژیکی از جمله پاسخ ایمنی، پاسخ التهابی و تنظیم رشد و تمایز مهم است. بافت سالم و سرطان، مانند سینه، ریه. و یک کولون: این مهم است.
ویتامین D همچنین از سلول های پوست در برابر مرگ سلولی ناشی از اشعه UV و آپوپتوز (مرگ برنامه ریزی شده سلولی) محافظت می کند. علاوه بر این، این ویتامین نقش مهمی در جلوگیری از ابتلای فرد به عفونت های فرصت طلب دارد.
چندین مطالعه روی ویتامین D خوراکی نیز ادعا می کنند که اثرات پیشگیرانه این ویتامین در برابر سرطان پوست با اثرات ضد پیری آن مرتبط است.
عوارض کمبود ویتامین دی بر سلامتی و جوانی پوست
با افزایش سن، توانایی پوست در تولید ویتامین D3 کاهش می یابد و در نتیجه اثرات محافظتی این ویتامین کاهش می یابد.
عوامل متعددی در کاهش توانایی پوست برای تولید ویتامین ها نقش دارند، از جمله عوامل رفتاری مانند کمبود نور خورشید یا سوء تغذیه. این عوامل را می توان تا حدی از طریق اصلاحات رفتاری اصلاح کرد.
غلظت پیش ساز ویتامین D3 در پوست از سن ۲۰ تا ۸۰ سالگی حدود ۵۰ درصد کاهش می یابد بنابراین مصرف مکمل های ویتامین D و کلسیم در سالمندان بسیار مهم است.
مقادیر توصیهشده برای مصرف ویتامین D
در سال ۲۰۱۰، اداره غذا و تغذیه ایالات متحده توصیه های جدیدی را برای میزان توصیه شده رژیم غذایی (RDAs) و مصرف بالای قابل تحمل (ULs) برای دریافت ویتامین D در افراد سالم منتشر کرد.
گروههای در معرض خطر کمبود ویتامین دی
آکادمی پوست آمریکا (AAD) و انجمن سرطان کانادا، دوز بالاتر ویتامین D، ۱۰۰۰ واحد (IU) در روز را برای بزرگسالان، برای افرادی که عوامل خطر کمبود ویتامین D دارند، توصیه می کنند.
از جمله این افراد می توان به کسانی اشاره کرد که پوست تیره، مسن یا حساس به نور دارند. همچنین افرادی که به اندازه کافی در معرض نور خورشید قرار نمی گیرند، افراد چاق (از نظر پزشکی) و کسانی که سوء جذب چربی دارند نیز در مقایسه با دیگران در معرض خطر بیشتری هستند.
توجه: مصرف طولانی مدت ویتامین D بیش از حد مجاز، خطر عوارضی مانند مسمومیت ویتامین D را افزایش می دهد، بنابراین حتی اگر در معرض خطر کمبود ویتامین D هستید، بیشتر از آن مصرف نکنید. آنها در جدول ذکر شده اند. در این موارد با پزشک خود مشورت کنید.
۵) ویتامین F (اسیدهای چرب ضروری)
ویتامین F در واقع ترکیبی از دو اسید چرب ضروری (اسیدهای چرب غیراشباع با زنجیره بلند) است. اسید لینولئیک (امگا ۳) و اسید لینولئیک (امگا ۶) اجزای ویتامین F هستند. این چربی های ضروری در بدن انسان تولید نمی شوند، بنابراین باید آنها را از طریق رژیم غذایی روزانه دریافت کنیم. بنابراین مصرف منابع ویتامین F برای سلامتی و حفظ جوانی سلولی بسیار مهم است.
اسیدهای چرب ضروری در بسیاری از غذاها مانند ماهی، صدف، کتان، شاهدانه، روغن سویا، روغن کانولا، دانه چیا، دانه کدو تنبل، تخمه آفتابگردان، سبزیجات برگ دار، گردو، کنجد، آووکادو، ماهی آزاد و ماهی تن یافت می شود. این ترکیبات برای ساخت بافت چربی ضروری هستند و نقش مهمی در تنظیم کلسترول و بسیاری از واکنش های حیاتی دیگر در بدن دارند.
ویتامین F و جوانی پوست
در مطالعه ای در سال ۲۰۰۸، محققان رابطه بین پیری پوست و دریافت رژیم غذایی را در ۴۰۲۵ زن ۴۰ تا ۷۴ ساله بررسی کردند. روند پیری پوست با علائمی مانند چین و چروک، خشکی و زبری پوست همراه است. مصرف بیشتر اسید لینولئیک (یکی از اجزای ویتامین F) می تواند احتمال خشکی و آسیب دیدگی پوست را کاهش دهد. علاوه بر این، از آنجایی که علائم پیری پوست در سنین پایین ظاهر می شود، کنترل مصرف امگا ۳ و امگا ۶ در سنین پایین بسیار مهم است.
در مطالعه دیگری، ۱۳ بیمار مبتلا به آسیب پوستی ناشی از نور خورشید، مکمل های روغن ماهی غنی از اسیدهای چرب غیراشباع امگا ۳ را به مدت ۳ ماه دریافت کردند. نتایج به دست آمده از این مطالعه نشان داد که مصرف مکمل های روغن ماهی باعث کاهش التهابات پوستی ناشی از اشعه ماوراء بنفش می شود.
سخن پایانی
نه تنها پوست شما، بلکه هر قسمت از بدن شما برای سالم ماندن و عملکرد صحیح به ویتامین های مختلفی نیاز دارد. بنابراین، برای داشتن یک زندگی سالم طولانی و لذت بردن از پوست زیبای خود، مصرف کافی ویتامین های مختلف را فراموش نکنید. البته احتمال مسمومیت با ویتامین را فراموش نکنید.